Liczba mieszkańców: 9 700
Rys historyczny:
Parafia pw. NMP Anielskiej w Dąbrowie Górniczej została ustanowiona 5 lutego 1891 r. przez biskupa kieleckiego Tomasza Kulińskiego. Pierwszym proboszczem został ks. Józef Dutkiewicz.
Początkowo do sprawowania kultu służyła niewielka kaplica, gdzie posługę duszpasterską sprawowali kapłani parafii pw. Świętej Trójcy w Będzinie. Pierwszy kościół pw. św. Aleksandra został wybudowany w latach 1875-1877, według projektu Juliana Polcera, a uroczystego poświęcenia (konsekracji) 18 października 1885 r. dokonał biskup kielecki Teofil Kuliński. Po ustanowieniu parafii stał się on kościołem parafialnym, z którego w wyniku rozbudowy w latach 1898-1912, według projektu Józefa Stefana Pomianowskiego, powstała trójnawowa świątynia orientowana o układzie bazylikowym z dwoma transeptami. Jej uroczystego poświęcenia (konsekracji) pw. NMP Anielskiej 29 września 1912 r. dokonał biskup kielecki Augustyn Łosiński.
Z inicjatywy budowniczego kościoła i promotora kultu maryjnego ks. Grzegorza Augustynika 19 marca 1901 r. dąbrowska świątynia, jako pierwsze w Polsce sanktuarium maryjne, za zgodą papieża Leona XIII, otrzymała tytuł bazyliki (konbazyliki). Bullę nadającą ten przywilej wydał kardynał Mariano Rampolla del Tindaro, prefekt watykańskiej Kongregacji Fabryki Kościoła (Fabrica Sancti Petri), w imieniu kapituły bazyliki św. Piotra w Rzymie.
W bazylice czczona jest łaskami słynąca figura NMP Anielskiej z Dzieciątkiem, którą w 1904 r. wykonał Józef Baltazar Proszowski. Matka Boża Anielska została 2 sierpnia 1957 r. ogłoszona Patronką miasta Dąbrowy Górniczej i Matką Zagłębia Dąbrowskiego przez Prymasa Tysiąclecia, a 19 maja 1968 r. ozdobiona koronami papieża Pawła VI przez kardynała Stefana Wyszyńskiego, kardynała Karola Wojtyłę i biskupa częstochowskiego Stefana Barełę.
We wnętrzu na uwagę zasługuje m.in. neogotyckie wyposażenie, Art décowska dekoracja malarska ścian i sklepień wykonana w latach 1927-1929 przez Michała Kowala i Jana Nygę "Starszego". W pierwszym kościele pw. św. Aleksandra (dziś kaplicy pw. NMP Częstochowskiej) warto zauważyć polichromię z 1910 r. według projektu Włodzimierza Tetmajera. Ponadto w bazylice znajdują się organy z lat 70-tych XX w., wybudowane przez Jana Brachowskiego z zastosowaniem niektórych piszczałek z pierwotnie istniejących organów Voelknera.
Przy sanktuarium, w kaplicy NMP Różańcowej, odbywa się codziennie całodzienne wystawienie Najświętszego Sakramentu oraz istnieje możliwość skorzystania z sakramentu pokuty i pojednania.
Do parafii należą:
Ulice: Ks. Augustynika, Bandrowskiego, Cieplaka, Dąbrowskiego 2-22, Górników, Redenu, Królowej Jadwigi 1-31 i 2-10, Kolejowa, Ks. Kołłątaja, Konopnickiej, Kopernika, Kościuszki 1-19 i 2-12, 1 Maja 1-21 i 2-22, 3 Maja 1-25 i 2-32, Nowa, Okrzei 1-9 i 2-12, Orzeszkowej, Paryska, Przybylaka, Reymonta 1 i 2-16, Sienkiewicza nr parzyste, Sobieskiego 1-23, Spokojna, Stefana Wyszyńskiego, Stara, Traugutta, Wąska, Wierzbowa, Wojska Polskiego nieparzyste 1-25
Kaplice:
Kaplica na cmentarzu grzebalnym
Domy zakonne:
Zgromadzenie Sióstr Męki Pana Naszego Jezusa Chrystusa (Pasjonistki), 41-300 Dąbrowa Górnicza, ul. Królowej Jadwigi 17 a
Święto patronalne (odpust parafialny):
Rocznica koronacji figury NMP Anielskiej - III niedziela maja
2 sierpnia – NMP Anielskiej
